blog

Wat is erger: een vergeten testament of geen testament?

Wat is het verschil?

Het verschil is dat wanneer de erflater geen testament heeft opgesteld, zijn nalatenschap volgens het wettelijk erfrecht wordt afgehandeld.
Als hij een testament heeft opgemaakt, worden zijn bezittingen en schulden verdeeld zoals hij in zijn testament heeft beschreven.
Over een dergelijke casus heeft de Rechtbank Den Haag op 17 februari 2021 (Zie ECLI:NL:RBDHA:2021:1204) uitspraak gedaan.

Een tweede huwelijk

Arie overlijdt in december 2018. In juni 2009 is hij een geregistreerd partnerschap aangegaan met Mathilde. Ze hebben geen partnerschapsvoorwaarden gemaakt. Dit komt op hetzelfde neer als wanneer echtgenoten in gemeenschap van goederen trouwen.
Arie is al eerder getrouwd met Johanna. In september 1989 zijn Arie en Johanna van elkaar gescheiden. Uit hun huwelijk zijn twee kinderen geboren: Maarten en Sophie.
Kort na zijn scheiding van Johanna, in juni 1990, maakt Arie een testament waarin hij zijn twee kinderen, die dan 11 en 8 jaar zijn, tot zijn enige erfgenamen benoemt.
Dit doet hij om te voorkomen dat bij zijn overlijden, terwijl zijn kinderen nog minderjarig zijn, hun moeder Johanna bewindvoerder van zijn kinderen wordt.
In zijn testament bepaalt Arie namelijk dat het erfdeel van zijn kinderen tot hun 25^e verjaardag onder bewind gesteld wordt van zijn broer. Hun moeder wordt uitdrukkelijk uitgesloten als bewindvoerder.
Als Arie in december 2018 overlijdt, denkt Mathilde dat zij de enige erfgename is van haar man.

De rechten van een geregistreerd partner

Zij was immers geregistreerd partner. In gesprekken met goede vrienden beweert Arie steeds dat zijn nalatenschap, omdat ze geregistreerd partner zijn, geheel naar Mathilde gaat. Een geregistreerd partner zal als langstlevende op basis van de wet zijn gehele nalatenschap krijgen. Zo is het volgens Arie (goed) geregeld.
Het advies om (alsnog) een testament op te maken slaat hij in de wind. Het is niet nodig om per persoon zo’n 350 euro aan een notaris uit te geven!

Arie is kennelijk vergeten dat hij, vlak na zijn scheiding van Johanna, bijna 30 jaar geleden, een testament heeft opgemaakt waarin hij zijn twee kinderen tot erfgenamen benoemt.

Mathilde vecht het testament aan. Ze stelt onder andere dat Arie was vergeten dat hij 30 jaar geleden een testament had opgemaakt of in ieder geval was vergeten om dit testament te wijzigen vanwege ingrijpende gewijzigde omstandigheden en verhoudingen. Arie heeft nooit iemand verteld dat hij een testament had.

De rechter heeft geen boodschap aan de ideeën van Mathilde en komt tot de conclusie dat er in dit geval geen enkele aanleiding is om het testament anders te lezen dan volgens de letterlijke tekst.
Het was destijds niet eens nodig om Maarten en Sophie tot erfgenaam te benoemen. Zij waren namelijk ook al volgens de wet enig erfgenaam van Arie.

Meedelen in de erfenis van de schoonouders

De tegenvaller voor Mathilde komt nog harder aan omdat onder de nalatenschap van Arie ook 50% van de erfenis van haar ouders valt.
Een geregistreerd partnerschap zonder partnerschapsvoorwaarden heeft namelijk tot gevolg dat de partners gezamenlijk eigenaar worden van het totaal van hun bezittingen en schulden.

Daardoor werd Arie voor 50% eigenaar van de erfenis die Mathilde door het overlijden van haar ouders ontving. En hiervan gaat weer de helft naar de kinderen van Arie.
De ouders van Mathilde hadden dit kunnen voorkomen door op het erfdeel van hun kinderen een uitsluitingsclausule te zetten. Dan wordt dit erfdeel (of schenking) privévermogen van het kind

De kinderen moeten delen met hun stiefmoeder

Maar door het partnerschap van Arie met Mathilde gaat er ook 50% van zijn vermogen naar Mathilde. En aangezien Mathilde niet de moeder van Maarten en Sophie is, erven zij niet van rechtswege van Mathilde waardoor dit deel van het vermogen van hun vader voor hen (waarschijnlijk) verloren is.

Kortom: een ingewikkelde situatie. Mathilde dacht dat ze de hele nalatenschap van Arie zou erven waardoor er, samen met haar eigen deel in het vermogen, niets zou veranderen,

Nu moet ze de helft van het totale vermogen aan de kinderen van haar overleden partner afstaan. De andere helft blijft van haar en zal te zijner tijd naar haar erfgenamen gaan.

Laten we hopen dat Mathilde door dit akkefietje wakker is geworden en in overleg met een notaris een goed testament opstelt en daarbij kritisch kijkt naar wie of wat haar nalatenschap te zijner tijd moet gaan.

Geen testament

Wanneer Arie geen testament had opgesteld was Mathilde, samen met zijn kinderen, wettelijk erfgenaam geweest. Ze hadden dan ieder 1/3^e deel van de nalatenschap van Arie gekregen. Waarbij de nalatenschap in eerste instantie geheel aan Mathilde was toe gescheiden waardoor zij een schuld wegens overbedeling van 2/3^e aan de kinderen had gekregen. Deze schuld zou pas opeisbaar geworden zijn bij het overlijden van Mathilde.

Maar omdat er een testament is waarin alleen de twee kinderen genoemd worden, vist Mathilde achter het net. Een echtgenoot of geregistreerd partner kan namelijk onterfd worden. Kinderen ook maar die kunnen nog altijd een beroep op hun legitieme portie doen. Dan krijgen ze als legaat de helft van hun normale (wettelijke) erfdeel.

De poppen aan het dansen!

Uit deze casus blijkt hoe belangrijk het is om bij het sluiten van een huwelijk of geregistreerd partnerschap goed te kijken naar de erfrechtelijke gevolgen. Vooral bij het sluiten van een nieuw huwelijk en als er samengestelde gezinnen in het spel zijn.

Als dit niet goed wordt uitgezocht heb je bij een overlijden per definitie te poppen aan het dansen!
 
 

---