blog

Oogsten met de Radartestamenten.

Naar aanleiding van een uitzending van het TV-programma ‘Radar’, waarin het tweetrapstestament werd uitgelegd, worden er sinds het jaar 2010 veel testamenten met een tweetrapsmaking opgesteld. Gezien de sindsdien verstreken tijd overlijden inmiddels ook de ‘bezwaarden’.

Een voordeel van een Radartestament, vernoemd naar het TV-programma, is dat hiermee bij het overlijden van de eerste ouder erfbelasting kan worden bespaard. Hieraan bestaat behoefte als er (te) weinig liquide middelen zijn om de erfbelasting te kunnen betalen.

Bij een gemiddeld vermogen is, bij een standaard boedelverdeling, de achterblijvende echtgenoot meestal geen erfbelasting verschuldigd – die heeft immers een vrijstelling van bijna € 800.000 – en de kinderen wel. Hun vrijstelling bedraagt namelijk ruim € 25.000. Belastingjaar 2024.

De kinderen worden onterfd.

Door het toepassen van een tweetrapsmaking worden de kinderen bij het overlijden van de ouder die het eerst overlijdt, als het ware onterfd omdat de hele nalatenschap naar de langstlevende ouder gaat.

De tweetrapsmaking maakt dit weer goed omdat de kinderen, bij het overlijden van de langstlevende ouder alsnog het erfdeel dat ze zonder de tweetrapsmaking direct bij het overlijden van de eerste ouder gekregen zouden hebben, krijgen.

De bezwaarde en de verwachter(s).

Bij een testament met een tweetrapsmaking krijgt de langstlevende ouder het hele vermogen onder de ontbindende voorwaarde dat een deel van het vermogen bij zijn of haar overlijden naar de kinderen gaat.

De langstlevende ouder wordt daarom de bezwaarde genoemd en de kinderen de verwachters.

De tweetrapsmaking heeft betrekking op het gehele of een deel van het vermogen. Dat kan van alles zijn, bijvoorbeeld een woning of effectenportefeuille, maar in deze situatie wordt meestal het kindsdeel onder de tweetrapsmaking gebracht.

Stel het vermogen bestaat uit een woning met een waarde van € 600.000 en er is een echtgenoot en twee kinderen. Het echtpaar is in gemeenschap van goederen gehuwd. Bij een normale verdeling van de nalatenschap erven de langstlevende en de twee kinderen ieder 1/3^e deel van (€ 600.000 : 2) = € 100.000.

Bij de wettelijke verdeling krijgen de kinderen een vordering.

Omdat bij een wettelijke boedelverdeling de gehele nalatenschap in eerste instantie naar de langstlevende gaat, krijgen de kinderen een vordering op hun vader of moeder. Ook weleens ‘cadeaubon’ genoemd. De vordering wordt afgelost bij het overlijden van de langstlevende.

De kinderen zijn over deze vordering erfbelasting verschuldigd.

Dit geeft nog weleens problemen als de nalatenschap vrijwel geheel uit een huis ofwel stenen bestaat.

Een tweetrapsmaking voorkomt dit probleem. De kinderen erven niets van hun vader (als die het eerst overlijdt) maar krijgen te zijner tijd alsnog hun vaderlijk erfdeel uitgekeerd via de tweetrapsmaking.

Vader legt namelijk in zijn testament vast dat moeder de gehele nalatenschap krijgt maar dat ze daarvan bij haar overlijden een deel via de tweetrapsmaking aan hun kinderen moet doorgeven. Dit deel is dan gelijk aan het kindsdeel.

Omdat de kinderen nog niets erven, betalen zij geen erfbelasting.

De cadeaubon.

De tweetrapsmaking is als het ware ook een cadeaubon die bij het overlijden van moeder geïncasseerd wordt.

Bij het verzilveren van deze cadeaubon zijn de kinderen erfbelasting verschuldigd alsof zij alsnog van hun vader erven. Dus met dezelfde vrijstelling en tarief voor de erfbelasting als wanneer zij hun deel direct bij zijn overlijden hadden geërfd.

Hiervoor moet dan een aanvullende aangifte erfbelasting worden ingediend.

De cadeaubon van een tweetrapstestament is anders.

Aan een tweetrapsmaking kleven enkele stringente voorwaarden. Zo moet er een beschrijving van gemaakt worden en moeder, de bezwaarde, moet ieder jaar rekening en verantwoording over de samenstelling en omvang van het door te geven vermogen afleggen aan de kinderen.

Verder ligt, tenzij in de voorwaarden voor de tweetrapsmaking wordt geanticipeerd op bepaalde gebeurtenissen, zoals hertrouwen en opname in een zorginstelling, het bezwaarde vermogen nogal vast.

In onderling overleg tussen de bezwaarde en de verwachter(s) kan er veel maar anders kunnen de kinderen hun tegoedbon niet eerder inwisselen dan bij het overlijden van moeder.

Aan een tweetrapsmaking kleven dus wat haken en ogen.

De afwikkeling van de Radartestamenten.

Nu de Radartestamenten inmiddels zolang bestaan dat de langlevende ouder ook overlijdt, zie ik dat de afwikkeling van deze testamenten voor veel mensen erg ingewikkeld is. Ze gaan bijvoorbeeld te werk alsof het een vordering wegens onderbedeling is.  

Die fouten kunnen gemakkelijk voorkomen worden als de kinderen naar de notaris gaan die het testament heeft opgesteld. Die kan immers prima uitleggen hoe één en ander in hun situatie werkt.

Het is nog handiger als de notaris een gebruiksaanwijzing in Jip en Janneke taal bij het testament voegt.

Hierboven noemde ik zaken als hertrouwen en opname in een verzorgingstehuis die het wenselijk maken om de cadeaubon voortijdig te verzilveren.

Afkoop tweetrapsmaking.

Het is mogelijk om een tweetrapsmaking af te kopen. Dan wordt de waarde op het moment van de afkoop aan de kinderen vergoed. Die waarde wordt berekend volgens de regels van de waardebepaling van een vruchtgebruik.

Bij een goede relatie tussen de langstlevende ouder en de kinderen is dit in onderling overleg wel te regelen.

Maar de cadeaubon die de kinderen bij een vordering wegens onderbedeling krijgen is veel gemakkelijker af te wikkelen.

De cadeaubon nog tijdens leven verzilveren.

Je ziet dat veel langstlevende ouders, vooral de moeders, met name bij verkoop van de woning, hun schuld aan de kinderen liever met de warme hand afwikkelen dan bij hun overlijden.

Een opvullegaat als alternatief of samen met een tweetrapsmaking.

De erfbelasting kan ook uitgesteld worden door een opvullegaat in het testament op te nemen.

Met een opvullegaat kunnen de kinderen een deel van hun erfdeel naar de langstlevende ouder overhevelen. Die krijgt daardoor een groter deel van de nalatenschap waardoor de kinderen minder of geen erfbelasting betalen.

Volgens het testament krijgt moeder een legaat waarmee het erfdeel van moeder wordt opgevuld (verhoogd) ten laste van de erfdelen van de kinderen.

Hiermee kunnen de erfgenamen zodanig met de nalatenschap schuiven dat er, voor wat betreft het benutten van de vrijstellingen en het zoveel mogelijk binnen van de laagste tariefschijf blijven, een optimale situatie ontstaat.

Een opvullegaat is vrijblijvend. De erfgenamen kunnen naar eigen inzicht kiezen of en in hoeverre ze er gebruik van maken.

Dit vraagt wel wat rekenwerk omdat ook rekening gehouden moet worden met de omvang van het vermogen van de langstlevende ouder in de toekomst. Want hoe groter het opvullegaat, hoe hoger het vermogen bij het overlijden van de langstlevende ouder is.

Het is ook mogelijk om zowel een tweetrapsmaking toe te passen als een opvullegaat op te nemen.

Liever geen keuzestress!

Maar voorkom keuzestress!

Liever een eenvoudig testament waarvan de consequenties te overzien zijn dan een high tech verhaal dat niemand begrijpt en dat vele jaren een grote wissel op de situatie legt. Daar weegt een beetje belastingbesparing niet tegenop.

Ik hoop dat dit verhaal u motiveert om uw testament (weer) eens uit de kast te halen en samen met een deskundige te bekijken of het nog bij u past of dat er betere alternatieven zijn. 
 

---